Καρκίνος Μαστού – Προληψη Καρκινου Μαστου, Διατροφή, Άσκηση

ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗ – ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ

Πλήθος ερευνών έχει δείξει πως η προληψη καρκινου μαστου στην συντριπτική πλειοψηφία των καρκίνων, σε ποσοστό 80%, θα μπορούσε να αποφευχθεί όπως και ο εάν ο ασθενής άλλαζε το μοντέλο της ζωής του. Σχετικά με την παχυσαρκια και καρκινος του μαστου η μείωση του κινδύνου ανάπτυξης του καρκίνου του μαστού και η αποφυγή για μαστεκτομη και γενικά όπως καρκινος του μαστου εγχειρηση έχει επιστημονικά αποδειχθεί πως μπορεί να αποφευχθεί με:

• Το κόψιμο του καπνίσματος ή οποιουδήποτε άλλου προϊόντος καπνού και από την αποφυγή του παθητικού καπνίσματος.
• Την αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο κατά τη διάρκεια υψηλής ακτινοβολίας, 10 πμ. – 4 μμ., ανάλογα με την εποχή του χρόνου και τον τόπο έκθεσης. Επιπλέον, συστήνεται η χρήση αντηλιακού ενώ επιβάλλεται η αποφυγή οποιουδήποτε μηχανήματος τεχνητού μαυρίσματος.
• Καταναλώστε 5 με 9 μερίδες φρέσκων φρούτων και λαχανικών την ημέρα.
• Αποφεύγετε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα λιπαρών.
• Μην αφήνετε το σώμα σας να αποκτήσει επιπλέον βάρος. Αποφύγετε την παχυσαρκία.
• Πίνετε 6 με 8 ποτήρια νερό την ημέρα.
• Κάνετε τακτικούς προληπτικούς ελέγχους για τις μορφές καρκίνου που μπορούν να προληφθούν, όπως μαστογραφία, ΠΑΠ τεστ, εξετάσεις αίματος, κ.λπ.
• Αποφεύγετε το στρες και μάθετε πώς να διαχειρίζεστε καταστάσεις που το προκαλούν.
• Ασκήστε 30 λεπτά την ημέρα για τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα.
• Θυμηθείτε να χαλαρώνετε και να ξεκουράζεστε αρκετά μέσα στο 24ωρο.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

Η σωστή διατροφή και η σημασία της στην προληψη καρκινου μαστου δεν αποτελεί σήμερα συνείδηση του μέσου πολίτη. Η αντίληψη όμως αυτή αποδεικνύεται λανθασμένη τη στιγμή που το Παγκόσμιο Ταμείο Έρευνας για τον Καρκίνο (WCRF) αλλά και το Αμερικανικό Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο (AICR) ανακοινώνουν πως ποσοστό της τάξεως του 30 – 40% όλων των καρκίνων που εκδηλώνονται σχετίζεται με τη διατροφή, τη μειωμένη σωματική δραστηριότητα, την παχυσαρκία και με άλλους παράγοντες, που βρίσκονται σε απόλυτη συνάρτηση με τον τρόπο ζωής μας και συνεπώς θα μπορούσαν να αλλάξουν.

ΕΠΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΣΑΣ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΝΑ ΜΕΙΩΣΕΤΕ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΓΙΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

1. ΜΕΤΡΙΑΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΛΚΟΟΛ.

Η κατανάλωση αλκοόλ έχει, μέσω αρκετών επιστημονικών ερευνών, ταυτιστεί με την αύξηση του κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του μαστού στις γυναίκες, κυρίως λόγω επιρροής του στα επίπεδα των φυλετικών στεροειδών ορμονών. Περιορίστε λοιπόν την κατανάλωση του αλκοόλ σε μία το πολύ μερίδα καθημερινά για την προληψη καρκινου μαστου.

• 1 μερίδα αλκοόλ ισούται με 50 ml ποτών όπως το ουίσκι, η βότκα, το τζιν, 120 ml κρασί ή 1 κουτάκι (330 ml) μπίρα.

2. ΜΕΙΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΚΡΕΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΟΥ (Π.Χ. ΑΛΛΑΝΤΙΚΑ).

Σημαντικές επιστημονικές μελέτες υποδεικνύουν σαφή σχέση μεταξύ της μεγάλης κατανάλωσης κόκκινου κρέατος (μοσχάρι, αρνί, κατσίκι, χοιρινό) και προϊόντων τους και της εκδήλωσης καρκίνου του μαστού. Αν και μέχρι και σήμερα μπορεί να μην έχει πλήρως διευκρινιστεί αν η συγκεκριμένη αρνητική επιρροή της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος οφείλεται στο κορεσμένο λίπος που εμπεριέχει, στη ζωική πρωτεΐνη ή σε ουσίες όπως οι ετεροκυκλικές αμίνες (ΗΑs) και οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (ΡΑΗs), οι συστάσεις όλων των έγκριτων διεθνών φορέων υγείας είναι σαφείς ακόμα και για την προληψη καρκινου μαστου .

• Περιορίστε την κατανάλωση κρέατος σε 2 – 3 φορές το μήνα.

3. ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΤΕ ΜΙΑ ΙΔΑΝΙΚΗ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΜΕΤΑΞΥ Ω – 6 ΚΑΙ Ω – 3 ΛΙΠΑΡΩΝ ΟΞΕΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΑΣ.

Τα ακόρεστα λιπαρά βρίσκονται σε διάφορα είδη διατροφής, και  συγκεκριμένα τα ω – 3 απαντώνται στα ψάρια, το λιναρόσπορο και τα καρύδια, τα ω – 6 βρίσκονται σε σημαντικά ποσά στο ηλιέλαιο, το σογιέλαιο, το αραβοσιτέλαιο και τα ω – 9 τα βρίσκουμε κυρίως στο ελαιόλαδο και στο αβοκάντο. Στο πλαίσιο λοιπόν μιας ισορροπημένης διατροφής που λειτουργεί και προληπτικά στην εμφάνιση μορφών καρκίνου όπως ο καρκινος του μαστου πρέπει, εκτός από τις σωστές επιλογές τροφίμων, όπως συχνή κατανάλωση ψαριών, μείωση της μεγάλης κατανάλωσης σπορέλαιων, να προσεγγίζεται και η ιδανική αναλογία ω – 6 / ω – 3 που είναι 4 / 1 (από κάποιους ερευνητές προτείνεται μικρότερη αναλογία 2,5 – 3 / 1). Παράλληλα και ανεξάρτητα με την αναλογία ω – 6 / ω – 3, αξιόπιστες μελέτες υποδεικνύουν πως τα ω – 3 λιπαρά σχετίζονται με την προληψη καρκινου μαστου.

4. ΠΡΟΤΙΜΗΣΤΕ ΤΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ.

Η κατανάλωση του ελαιόλαδου θεωρείται ότι έχει ευεργετική δράση στον οργανισμό και λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας ενάντια στον καρκίνο μαστού, χωρίς όμως να έχει διευκρινιστεί επιστημονικά ο τρόπος της δράσης του για την προληψη καρκινου μαστου.

• Το ελαϊκό οξύ φαίνεται ότι καταστέλλει τη δράση του σημαντικότερου ογκογονιδίου του μαστού.

5. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΤΕ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 5 ΜΕΡΙΔΕΣ ΦΡΟΥΤΩΝ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ.

Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο (AICR) εκτιμά πως, αν η μοναδική διαιτητική παρέμβαση αφορούσε στην αύξηση των φρούτων και των λαχανικών σε 5 μερίδες καθημερινά, θα είχαμε μια μείωση του ρίσκου για εκδήλωση καρκίνου γενικά έως και 20%. Η προστατευτική δράση των φρούτων και των λαχανικών οφείλεται σε μια πληθώρα ουσιών (φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά και δεκάδες άλλα βιοενεργά) με τεκμηριωμένη θετική επίδραση, όπως για παράδειγμα οι ινδόλες και τα ισοθειοκυανικά άλατα. Οι ουσίες αυτές που εμπεριέχονται σε σημαντικά ποσά στα σταυρανθή (μπρόκολο, κουνουπίδι, λαχανάκια Βρυξελλών) ασκούν προφυλακτική επίδραση μέσω της εμπλοκής τους στο μεταβολισμό των οιστρογόνων και της ενίσχυσης ενδογενών αντιοξειδωτικών μηχανισμών. Επιπλέον, η κατανάλωση τουλάχιστον 5 μερίδων φρούτων και λαχανικών καθημερινά συμβάλλει και στη μείωση της παχυσαρκίας αλλά και στη μείωση του ρίσκου για εκδήλωση άλλων νοσημάτων, όπως τα καρδιαγγειακά.

• 1 μερίδα φρούτου ισοδυναμεί με 1 μέτριο φρούτο ή ¾ ποτήρι χυμό φρούτου.
• 1 μερίδα λαχανικών ισοδυναμεί με 1 ατομικό μπολ σαλάτα με λαχανικά.

6. ΔΙΑΤΗΡΗΣΤΕ ΤΟ ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΣΑΣ ΒΑΡΟΣ ΜΕΣΑ ΣΕ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΟΡΙΑ.

Τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα αναδεικνύουν τη σημασία του σωματικού βάρους στους παράγοντες που διαμορφώνουν τον κίνδυνο για την εκδήλωση διαφόρων μορφών καρκίνου. Για παράδειγμα, η υπερινσουλιναιμία, συχνή συνοδός κατάσταση της παχυσαρκίας, πυροδοτεί μια σειρά αλλαγών στα επίπεδα σημαντικών παραγόντων, όπως για παράδειγμα η σωματομεδίνη – 1 (insulin growth factor – 1, IGF – 1) που εμπλέκεται στον καρκίνο του μαστού. Από την άλλη, τα λιποκύτταρα συμπεριφέρονται ως ενδοκρινή κύτταρα, εκκρίνοντας μια σειρά ορμονών και αυξητικών παραγόντων, που επίσης παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση του καρκίνου του μαστού. Η διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους επιτυγχάνεται όταν υπάρχει ισορροπία μεταξύ της ενέργειας που αποδίδουν οι καταναλισκόμενες τροφές και της ενέργειας που δαπανάται ώστε να υπάρχει προληψη καρκινου μαστου . Ο στόχος για το σωματικό σας βάρος πρέπει να επικεντρώνεται σε δύο σημεία:

• Διακύμανση Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) από 18,5 έως 25
  (ΔΜΣ = βάρος σε κιλά / ύψος σε μέτρα²).
• Περιφέρεια μέσης < 80 εκατοστά για τις γυναίκες και <94 εκατοστά για τους άνδρες.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

Για κάθε χρόνο που μία γυναίκα θηλάζει, ο πιθανός κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου μαστού μειώνεται κατά μέσον όρο 4,3%. Ο μαστός, όπως και το έντερο, έχει τη δική του βακτηριακή μικροχλωρίδα, ενώ ο θηλασμός αλλάζει την ποικιλία των βακτηριδίων από τα οποία συνίσταται. Αυτή η μόνιμη μικροχλωρίδα βοηθά στην απομάκρυνση των επιβλαβών βακτηριδίων και στη διατήρηση του καλυπτήριου επιθηλίου των πόρων.

Η ευεργετική επίδραση του θηλασμού στις αλλαγές της μικροχλωρίδας μπορεί να αποτελεί τη βασική προστατευτική του δράση ενάντια στον καρκίνος μαστού, ενώ εκτός από τον θηλασμό ένα άλλο μέσο ενδέχεται να είναι και ο εμπλουτισμός της διατροφής με γιαούρτι.
Τα αποτελέσματα διαφορετικών μελετών, στις οποίες συμμετείχαν περισσότεροι από 1,5 εκατομμύρια άνθρωποι, έδειξαν ότι η κατανάλωση γιατρού συνδέονταν με τη μείωση του καρκίνου μαστού μέσω της δημιουργίας  μικροβιωμάτων (πληθυσμών ωφέλιμων βακτηριδίων) τα οποία λειτουργούν σαν ασπίδα ενάντια στην ανάπτυξη καρκίνου μαστού.

Οι γαλακτοφόροι αδένες περιβάλλονται από προστατευτικά στρώματα κυττάρων, τα οποία διαχωρίζονται και αναπαράγονται για να διορθώσουν κάθε βλάβη που προκαλείται από τραυματισμό ή φλεγμονή, ενώ την ίδια στιγμή τα κύτταρα γερνάνε, πεθαίνουν και αντικαθίστανται. Η μικροχλωρίδα του μαστού επηρεάζει τον ρυθμό με τον οποίο τα προστατευτικά αυτά κύτταρα διαχωρίζονται και πεθαίνουν και πιθανόν μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου μαστού. Όταν τα βακτήρια αυτά αναγκάζουν τον διαχωρισμό των κυττάρων σε μεγαλύτερη συχνότητα για εκτεταμένο χρονικό διάστημα, τότε σημειώνεται αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού.

Το φρέσκο γιαούρτι περιέχει ευεργετική λακτόζη και ζυμωμένα βακτήρια που βρίσκονται στο γάλα, παρόμοια με τη μικροχλωρίδα που εντοπίζεται στους μαστούς των μητέρων που έχουν θηλάσει. Η διατροφή μας με τροφές όπως γιαούρτι, τυρί, τρόφιμα που ευνοούν την επιβίωση και ανάπτυξη αυτών των βακτηρίων, ενισχύουν τον προστατευτικό τους ρόλο μέσα στον οργανισμό μας. Η έκθεση μας σε αυτά τα ευεργετικά βακτήρια βοηθά τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να αναγνωρίζουν τα κατεστραμμένα κύτταρα που μπορεί και να μεταλλαχθούν σε καρκινικά. Πολλές από τις νέες θεραπείες για τον καρκίνο, οι οποίες στοχεύουν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, επίσης επαφίενται στην ύπαρξη της μικροχλωρίδας συγκεκριμένων τύπων βακτηρίων.

• Τα οφέλη από την κατανάλωση γιαουρτιού μπορεί να προστατεύουν ενάντια και σε άλλες μορφές καρκίνου, όπως του εντέρου ή του καρκίνου του στόματος, του οισοφάγου, του παγκρέατος και του προστάτη.

ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

Πρόσφατες έρευνες έχουν καταδείξει πως η σποραδική άσκηση (μία με δύο φορές την εβδομάδα) αλλά και η εντατική γυμναστική αποδεικνύονται μάλλον ανθυγιεινή συνήθεια.

Σύμφωνα με το American Cancer Research Center & Foundation θα πρέπει να ασκούμαστε τέσσερις με πέντε φορές την εβδομάδα, υιοθετώντας ένα μέτριο πρόγραμμα γυμναστικής για τουλάχιστον 30 λεπτά τη φορά για να έχουμε εξαιρετικά ευεργετικά αποτελέσματα στην υγεία μας.  Στην έρευνα δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη γυμναστική με βάρη που «χτίζουν» οστική πυκνότητα και μυϊκή μάζα, αλλά τονίζουν πως η χρήση τους πρέπει να είναι μέτρια διότι διαφορετικά πυροδοτούν την παραγωγή ελεύθερων ριζών στο σώμα, ενώ ως μέτρια χαρακτηρίζεται η άσκηση που προκαλεί εφίδρωση αλλά δεν τραυματίζει τους μύες ή τις αρθρώσεις.

Η συχνή, μέτρια άσκηση φαίνεται πως ενδυναμώνει το μυϊκό σύστημα και μειώνει το κίνδυνο εμφάνισης όπως καρκίνος μαστού, καρδιαγγειακών νόσων, πονοκεφάλων, στρες και κατάθλιψης. Η άσκηση λοιπόν βοηθάει αρκετά στην προληψη καρκινου μαστου.

Το περπάτημα, το ποδήλατο, η άσκηση στην ύπαιθρο, οι σωματικές εργασίες όπως η κηπουρική, οι διατάσεις, τα καθίσματα, τα push-ups, η ήπια άρση βαρών και το τρέξιμο αποτελούν ιδανικούς τρόπους άσκησης ειδικά όταν συνδυάζονται και εναλλάσσονται. Επιπλέον, προτιμάτε τη σωματική δραστηριότητα στις καθημερινές σας επιλογές, όπως τις σκάλες από το ασανσέρ, το περπάτημα από τα μέσα μεταφοράς όταν η απόσταση είναι κοντινή, που βοηθούν την υγεία μας ποικιλοτρόπως και στην προληψη καρκινου μαστου, όπως:

• Ελέγχουν το βάρος μας, τη χοληστερίνη και την αρτηριακή πίεση.
• Βοηθάνε στην καύση θερμίδων.
• Βελτιώνουν τη διάθεση.
• Μειώνουν το άγχος.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΝΤ. ΜΠΙΝΙΑΡΗΣ, MD, PhD (IT.)

ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΡΩΜΗΣ “LA SAPIENZA”

Ογκοπλαστικός Χειρούργος Μαστού–Γενικός Χειρουργός Πειραιά